Informacje ogólne
Osierdzie jest błoną surowiczą otaczająca serce, składającą z dwóch blaszek. Szczelinowata przestrzeń między blaszkami nazywana jest jamą osierdzia i w warunkach fizjologicznych wypełniona jest niewielką ilością płynu. Jama osierdzia ma niewielką zdolność do rozciągania się. To powoduje, że względnie niewielka ilość szybko gromadzącego się płynu może spowodować groźne dla życia konsekwencje. Poddana jednak stopniowemu, długiemu procesowi rozciągania wykazuje pewną elastyczność, dzięki której do pewnego krytycznego momentu jest w stanie gromadzić dużą ilość płynu.
Wraz z gromadzeniem płynu w jamie osierdzia dochodzi do wzrostu ciśnienia w worku osierdziowym, co upośledza napełnianie jam serca i w skrajnych przypadkach może doprowadzić do tzw. tamponady serca. Ostra tamponada serca jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia i może doprowadzić do nagłego zatrzymania krążenia.
Inne przyczyny gromadzenia się płynu w worku osierdziowym to:
- Zapalenie osierdzia w przebiegu np.: gruźlicy, niewydolności nerek, ciężkiej niedoczynności tarczycy, w chorobach nowotworowych, po operacjach kardiochirurgicznych itp.;
- Przy uszkodzeniu ścian serca lub naczyń wieńcowych w przebiegu: urazu, zawału, powikłań zabiegów angioplastyki wieńcowej i zabiegów elektrofizjologicznych. W tych przypadkach zwykle dochodzi do bezpośredniego zagrożenia tamponadą serca;
- Uszkodzenie aorty;
- Patologia naczyń chłonnych.
Tamponada serca jaki i duża ilość płynu w worku osierdziowym stanowi wskazanie do odbarczenia (drenażu) worka osierdziowego. Zabieg ten nazywamy perikardiocentezą lub punkcją osierdziową. Drenaż worka osierdziowego wykonujemy w celach leczniczych (tamponada serca) jak i diagnostycznych , w celu wyjaśnienia etiologii gromadzenia się płynu . Płyn pobrany w czasie zabiegu można poddać badaniom histopatologicznym, biochemicznym i bakteriologicznym.
Technika zabiegu
Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym, w pracowni cewnikowania serca lub w warunkach oddziału intensywnego nadzoru. Zwykle, w celu potwierdzenia wskazań do drenażu worka osierdziowego, wykonuje się badanie echokardiografii przezklatkowej.
Nakłucie wykonuje się igłą punkcyjną w przestrzeni między lewym łukiem żebrowym a wyrostkiem mieczykowatym mostka (koniec mostka). Po osiągnięciu worka osierdziowego zakłada się specjalny cewnik umożliwiający usunięcie płynu. Niekiedy pozostawia się cewnik na kilka dni aby do końca usunąć gromadzący się płyn. Cały układ stabilizuje się wtedy pojedynczymi szwami skórnymi. W trakcie zabiegu perikardiocentezy pacjent jest stale monitorowny zapisem EKG, ciśnienia tętniczego krwi i saturacji (wysycenia krwi tlenem).
Po zabiegu wykonuje się zwykle kontrolne badanie echokardiograficzne serca, rzadziej badanie RTG klatki piersiowej, monitoruje się akcję serca oraz ciśnienie tętnicze krwi.
Możliwe powikłania:
- uszkodzenie ściany serca lub tętnicy wieńcowej z możliwością krwawienia;
- uszkodzenie żyły sutkowej wewnętrznej, żołądka lub wątroby.
Powikłania te zwykle wymagają natychmiastowej interwencji chirurgicznej.
Inne możliwe powikłania to:
- odma opłucnowa;
- arytmia;
- zakażenie osierdzia, opłucnej, śródpiersia lub otrzewnej;
- okresowy spadek ciśnienia tętniczego.
- Drukuj
- Powrót