Informacje ogólne:
Zabiegi operacyjne i diagnostyczne związane z bólem lub nieprzyjemnymi doznaniami wykonywane są w znieczuleniu. Znieczulenie jest wykonywane na stanowisku znieczulenia, którym jest sala operacyjna lub zabiegowa. W jego trakcie (niezależnie od rodzaju znieczulenia) nad zdrowiem pacjenta czuwa zespół anestezjologiczny: lekarz anestezjolog i pielęgniarka anestezjologiczna. Do jego zadań należy przede wszystkim bezpieczne przeprowadzenie pacjenta przez operację. Nadzór nad życiem pacjenta odbywa się poprzez monitorowanie czynności organizmu w sposób kliniczny (na podstawie obserwacji) i przyrządowy (z wykorzystaniem urządzeń monitorujących). Bezbolesne przeprowadzenie zabiegu możliwe jest dzięki utrzymaniu odpowiedniej głębokości znieczulenia.
Spośród rodzajów znieczulenia wyróżniamy: znieczulenie ogólne, znieczulenie przewodowe (regionalne), znieczulenie dożylne, sedację z nadzorem anestezjologicznym. Wybór rodzaju znieczulenia zależy od: charakteru operacji i jej rozległości, czasu jej trwania, stanu zdrowia pacjenta, wymaganej pozycji chorego na stole operacyjnym, możliwości wystąpienia powikłań i sposobów ich leczenia.
Przed każdym znieczuleniem lekarz anestezjolog przeprowadza konsultację anestezjologiczną. W trakcie wizyty anestezjologicznej lekarz anestezjolog zapoznaje się dokładnie ze stanem zdrowia pacjenta na podstawie: informacji zebranych od chorego lub jego rodziny, dostępnej dokumentacji medycznej, badania pacjenta i analizy wyników badań dodatkowych . W razie wątpliwości konsultujący lekarz może zlecić dodatkowe badania lub konsultacje. Ponadto lekarz zbiera wywiad na temat zażywanych leków i ewentualnych uczuleń.
Po przeprowadzeniu wywiadu i badania fizykalnego, zapoznaniu się z wynikami badań dodatkowych konsultujący anestezjolog dokonuje oceny ryzyka związanego ze znieczuleniem i wybiera odpowiedni sposób znieczulenia. Wybór znieczulenia zależy również od zakresu i rodzaju zabiegu operacyjnego, do którego pacjent jest przygotowywany.
Następnie lekarz anestezjolog informuje pacjenta o technice przeprowadzenia wybranego znieczulenia. Po przedstawieniu wszystkich informacji i udzieleniu odpowiedzi na ewentualne wątpliwości pacjent wyraża świadomą zgodę na wykonanie znieczulenia. Ostateczny wybór metody znieczulenia następuje po uzgodnieniu jej z pacjentem.
Przygotowanie do znieczulenia
Każdy pacjent, u którego przewidywane jest wykonanie znieczulenia powinien zaprzestać spożywania posiłków i płynów co najmniej na 6 godzin przed znieczuleniem. Niezastosowanie się do tej zasady grozi bardzo poważnymi powikłaniami. W czasie znieczulenia zostają zniesione fizjologiczne odruchy wymiotne umożliwiające ewakuację treści pokarmowej na zewnątrz. Przytomnej osobie nie grozi przedostanie się treści żołądkowej do tchawicy i spowodowanie tzw. zachłystu. Natomiast pacjent nieświadomy jest narażony na taką sytuację szczególnie wtedy, gdy w żołądku znajduje się treść pokarmowa. Niestrawione kęsy pokarmu mogą spowodować niedrożność dróg oddechowych (tchawicy i oskrzeli), co grozi bardzo poważnymi zaburzeniami prowadzącymi nawet do zatrzymania akcji serca. U pacjentów przygotowywanych do rozległych zabiegów operacyjnych często konieczne jest wydłużenie okresu pozostania na czczo oraz dodatkowe przygotowania np. lewatywa, leki przeczyszczające, o czym pacjent jest dokładnie poinformowany przez lekarza operującego i konsultującego anestezjologa.
Przed znieczuleniem, w dniu zabiegu, stosowana jest premedykacja. Jest to farmakologiczne przygotowanie pacjenta do znieczulenia w trybie planowym. Najczęściej w premedykacji podaje się środki farmakologiczne doustnie, które należy popić małą ilością wody (w przypadku braku możliwości podaży doustnej - leki podaje się dożylnie). Podanie premedykacji ma na celu zmniejszenie lęku, uspokojenie chorego oraz spowodowanie niepamięci zdarzeń związanych z zabiegiem, zmniejszenie zapotrzebowania na leki anestetyczne w trakcie znieczulenia. Po podaniu leku w premedykacji pacjent może odczuwać senność i suchość w ustach, ale są to objawy normalne po zastosowanych środkach. Zaleca się, aby po premedykacji pacjent pozostawał w łóżku.
Ponadto przed zabiegiem zaleca się również usunięcie z ust ewentualnej protezy zębowej, ponieważ mogłaby ona zostać uszkodzona w trakcie intubacji czy też utrudniać jej wykonanie. Zaleca się również pozostawienie na sali biżuterii (obrączka, kolczyki).
Sedacja
Sedacja to uspokojenie, złagodzenie niepokoju i strachu pacjenta poprzez obniżenie aktywności ośrodkowego układu nerwowego z zachowaniem świadomości. Uzyskuje się ją poprzez podanie, najczęściej dożylnie, odpowiednich leków z grupy benzodiazepin lub środków znieczulenia ogólnego. Stosuje się ją np. do badań endoskopowych, jak również może być wykorzystywana w połączeniu ze znieczuleniem miejscowym i zastosowaniem dożylnym silnych leków przeciwbólowych z grupy opioidów (sedoanalgezja) przy niektórych mniej inwazyjnych zabiegach chirurgicznych (np. udrożnienie tętnicy, endowaskularne leczenie tętniaków aorty) i laryngologicznych (usunięcie migdałków podniebiennych).
Zachowanie świadomości pozwala na współpracę z operatorem, konieczną przy niektórych zabiegach. Sedacja może mieć różny stopień i przy jej pogłębieniu może dojść do zamierzonego, bądź niekontrolowanego przejścia w stan snu i znieczulenia dożylnego.
Procedurę wykonuje się w warunkach sali operacyjnej lub pomieszczeniach zapewniających monitorowanie i pełne zabezpieczenie anestezjologiczne podstawowych funkcji życiowych pacjenta.
Po zamonitorowaniu i założeniu dojścia dożylnego podaje się leki, obserwując stan pacjenta. Po zakończonym zabiegu i ocenie stanu ogólnego i neurologicznego pacjenta zespół anestezjologiczny przekazuje chorego na oddział macierzysty.
Najczęściej występujące powikłania tego rodzaju znieczulenia to:
- niezamierzona utrata przytomności z niedrożnością dróg oddechowych i bezdechem,
- spadek ciśnienia tętniczego,
- zaburzenia rytmu serca, niepożądane reakcje na leki.
Ze względu na ryzyko niedrożności dróg oddechowych (stan zagrożenia życia) procedura sedacji prowadzona jest przez lekarza anestezjologa.
- Drukuj
- Powrót
