SPOSÓB WYKONANIA ZABIEGU
Zabieg przeprowadza się zwykle w znieczuleniu miejscowym, co oznacza, że
w miejscu wkłucia do tętnicy podane zostanie znieczulenie miejscowe (nakłucie igłą skóry). Może temu towarzyszyć niewielkiego stopnia ból związany z nakłuciem i miejscowe uczucie rozpierania powodowane podawaniem środka znieczulającego. Miejsce nakłucia tętnicy zależy od stwierdzanej w tętnicach patologii – najczęściej jest to tętnica udowa w pachwinie, mogą być konieczne jednak nakłucia w innej lokalizacji (tętnica ramienna, pachowa czy też naczynia podudzia). Nakłucie może dotyczyć leczonej kończyny, w pewnych sytuacjach ze względu na umiejscowienie zmian miażdżycowych konieczne będzie jednak nakłucie naczyń po stronie przeciwległej (najczęściej w obrębie tętnicy udowej).
Po nakłuciu tętnicy igłą wprowadzany jest do niej prowadnik (cienki metalowy drucik) z następnie koszulka naczyniową (rodzaj plastikowej rurki, przez którą wprowadza się kolejne niezbędne cewniki). Przez koszulkę naczyniową wprowadzane są następnie do naczynia prowadniki (metalowe lub niemetalowe „druciki” służące do udrażniania naczyń lub przejścia przez zwężenie – po nich wprowadzany jest do naczynia balon służący do angioplastyki – balonikowania, lub też stent). Po prowadniku wprowadzany może być również do naczynia cewnik, przez który może zostać podany kontrast lub też może być on wykorzystany do skuteczniejszego sforsowania miejsca niedrożności. W trakcie zabiegu chory otrzymuje heparynę – lek zmniejszający krzepnięcie aby nie doszło do wykrzepienia zarówno cewników jak i leczonych naczyń.
Po wprowadzeniu koszulki naczyniowej pierwszym etapem zabiegu jest zwykle podanie kontrastu w celu dokładnej oceny stwierdzanej patologii (niedrożności, zwężeń).
W niektórych przypadkach ze względu na lokalizację zmian konieczne może okazać się wprowadzenie do naczynia specjalnego cewnika („pig tail”) przez który podaje się większa ilość kontrastu w celu zobrazowania całego drzewa naczyniowego kończyn dolnych.
W kolejnym etapie przy pomocy prowadnika lub też prowadnika i cewnika naczyniowego podejmuje się próbę przejścia przez zwężenie lub też odcinek niedrożności naczynia. Po sforsowaniu zmian konieczna jest zwykle angioplastyka czyli wprowadzenie do naczynia (po prowadniku) cewnika zakończonego balonem i jego wypełnienie (rozprężenie balonu) w miejscu stwierdzanych zwężeń. Po angioplastyce konieczne może okazać się wszczepienie stentu – wskazania do implantacji stentu określane są indywidualnie w zależności od warunków miejscowych oraz tętnicy poddawanej leczeniu. Zabieg wszczepienia stentu może polegać na implantacji stentu rozprężanego na balonie lub też tak zwanego stentu samorozprężalnego (decyduje miejsce implantacji i stwierdzana patologia). W sytuacji, gdy mamy do czynienia ze stentem na balonie - stent jest umieszczony na cewniku z balonem a napompowanie balonu doprowadza do jego otwarcia (poszerzenia) w miejscu leczonej zmiany. W drugim przypadku stent rozpręża się samoistnie po usunięciu otaczającej go koszulki naczyniowej – tego rodzaju stenty zachowują pamięć odpowiedniego kształtu – ich uwolnienie w naczyniu doprowadza do samoistnego rozprężenia się. Po umieszczeniu stentu (o ile konieczne) może zaistnieć konieczność doprężenia go balonem czyli wprowadzenia do jego światła balonu i wypełnienia go płynem pod ciśnieniem tak aby uzyskać właściwy rozmiar stentu i leczonej tętnicy. W chwili obecnej poza angioplastyką lub implantacją stentu dostępne są również inne zabiegi wewnątrznaczyniowe które mogą stanowić uzupełnienie powyżej przedstawionego leczenia lub też samodzielny sposób postępowania. Stosowne są one jednak bardzo selektywnie w zależności od rodzaju stwierdzanej patologii – należą do nich angioplastyka przy pomocy balonu pokrytego lekiem (tak zwany balon lekowy) lub też atherektomia (zabieg polega na usunięciu specjalnym urządzeniem blaszek miażdżycowych ze światła naczynia). Zabieg wewnątrznaczyniowy kończy zwykle kontrolna angiografia (podanie kontrastu). Kontrast jest też podawany w trakcie zabiegu (często konieczne jest to wiele razy). Ostatnim etapem zabiegu jest usunięcie z naczynia koszulki naczyniowej jak również ucisk okolicy miejsca nakłucia aby uniknąć powstania krwiaka. Zwykle konieczny jest kilku lub kilkunastominutowy ucisk w okolicy miejsca nakłucia, a następnie założenie opaski uciskowej.
Zabieg wewnątrznaczyniowy dotyczyć może jednego naczynia lub też kilku naczyń w jednej lub obu kończynach. Zakres zabiegu zależy od stwierdzanej, patologii, która w trakcie śródzabiegowej weryfikacji (angiografii) różnić się może od wyników badań wykonanych przed zabiegiem.
Należy podkreślić to jeszcze raz – mimo zaplanowanego na podstawie wcześniejszych badań obrazowych zabiegu, ostateczny rodzaj i zakres zabiegu jest ustalany przez operatora lub zespół lekarski w czasie trwania procedury. Ze względu na to, że niejednokrotnie nie ma wówczas możliwości poinformowania Pani/Pana o rozpoznaniu śródzabiegowym (i uzyskania świadomej zgody na ten ostateczny zabieg), zawsze w przypadku zabiegów w obrębie tętnic kończyn prosimy o wyrażenie zgody na szerszy zakres zabiegów rekonstrukcyjnych już na tym etapie.
POSTĘPOWANIE PO ZABIEGU
Bezpośrednio po zabiegu będzie Pani/Pan przebywać w sali pooperacyjnej, w przypadku licznych obciążeń lub rozległego zabiegu trafi Pani/Pan do Oddziału Intensywnego Nadzoru Chirurgicznego lub nawet do Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Terapii.
Po zabiegu obowiązuje całkowity zakaz jedzenia i picia, można delikatnie gazikiem zwilżać usta i język. Zakaz jedzenia i picia obowiązuje Panią/Pana do czasu wprowadzenia odpowiedniej diety przez lekarzy. Zapewniamy, że otrzyma Pani/Pan odpowiednią i niezbędną ilość i jakość żywienia w formie podawanych dożylnie kroplówek.
Decyzja o możliwości uruchomienia Pacjenta (siadanie i chodzenie) podejmowana jest przez zespół lekarski w zależności od stanu miejscowego i czasu który upłynął od zabiegu i znieczulenia – tego rodzaju informację otrzyma Pani/Pan w okresie po zabiegu.
Po zabiegach wykonywanych przez nakłucie przezskórne konieczne jest zwykle założenie opaski uciskowej i ucisku na miejsce nakłucia tętnicy – ma to zapobiec powstaniu w tym miejscu krwiaka, zwłaszcza że zarówno w trakcie zabiegu jak i po nim konieczne będzie podawanie leków obniżających krzepnięcie krwi. Przypadku opaski uciskowej założonej na okolicę pachwin pacjent nie powinien wykonywać ruchów zgięcia w stawie biodrowym, powinien również unikać siadania i wstawania. O czasie koniecznego utrzymywania ucisku zdecyduje operator i zespół leczący (czas ucisku może różnić się w zależności od szerokości koszulki naczyniowej jak również miejsca nakłucia).
MOŻLIWE POWIKŁANIA
Proponowany zabieg ma na celu leczenie Pana/Pani choroby. Pomimo dużego doświadczenia i staranności zespołu operującego może czasami dojść do powikłań, nie zawsze niestety możliwych do przewidzenia. Wystąpieniu powikłań sprzyja: zły stan ogólny, zawansowane zmiany miażdżycowe, przebyty udar mózgu, niedrożność innych naczyń, otyłość, cukrzyca, niewydolność nerek, konieczność powtórnego zabiegu, zły stan uzębienia, zabieg przeprowadzany w trybie nagłym, choroby dodatkowe (serca, wątroby, płuc), krwotok i wstrząs.
Do najczęstszych powikłań należy:
Powikłania ogólne:
- Krwawienie lub krwiak w miejscu wkłucia do tętnicy – wymagające niejednokrotnie operacji,
- Reakcja alergiczna na kontrast konieczny do wykonania arteriografii – pokrzywka, swędzenie, duszności, drgawki, a w skrajnych przypadkach zatrzymanie akcji serca.
- Zakażenie wirusem HIV lub zapalenia wątroby,
- Niedokrwienie mięśnia sercowego, zawał serca,
- Ostra niewydolność nerek lub też zaostrzenie niewydolności nerek (powikłanie po podaniu kontrastu),
- Ostra niewydolność oddechowa – może wymagać wielodniowej terapii przy pomocy respiratora i tracheotomii (wprowadzenia rurki inkubacyjnej do tchawicy),
- Zapalenie płuc
- Zakrzepica żył głębokich i zator tętnicy płucnej,
- Krwawienie z przewodu pokarmowego – często związane z koniecznością podawania leków przeciwkrzepliwych,
- Zgon – najczęściej jako skutek wymienionych powikłań lub też niewydolności różnych narządów.
Powikłania szczególne
Mogą wystąpić powikłania miejscowe takie, jak pęknięcie tętnicy w trakcie angioplastyki lub też jej perforacja w trakcie próby udrożnienia. Niektóre z nich mogą być leczone wewnątrznaczyniowo, znaczna część będzie jednak wymagać operacji. Istotnym powikłaniem krwotocznym może być również powstanie krwiaka w miejscu nakłucia. Prowadzić to może do anemizacji, a nawet do wstrząsu powodowanego gwałtowną utratą krwi i wymaga zwykle leczenia operacyjnego. Dodatkowo krwiak w pachwinie może ulec zakażeniu co prowadzi do powstania ropnia. W trakcie zabiegu dojść może do rozwarstwienia tętnicy co może w istotny sposób ograniczyć dopływ krwi do dalszych części kończyny i jej niedokrwienia. Niedokrwienie może być również powodowane zakrzepicą tętnic kończyny zarówno powyżej jak i poniżej miejsca wkłucia oraz miejsca wykonywanego zabiegu – może wymagać to dalszych interwencji zarówno chirurgicznych jak i wewnątrznaczyniowych lub też leczenia trombolitycznego (rozpuszczającego zakrzepy). Wśród powikłań miejscowych wymienić należy również tętniaka rzekomego
w okolicy wkłucia czyli wynaczynienie krwi w okolicy miejsca nakłucia z zachowanym przepływem w świetle zarówno tętnicy jak i tętniaka. Wystąpienie tętniaka rzekomego (może być różnej średnicy i w różnym umiejscowieniu) wymaga najczęściej leczenia zabiegowego poprzez miejscowy ucisk, podanie leku do jego światła w celu wykrzepienia go, lub też leczenia operacyjnego. W okolicy wkłucia spotkać możemy się również z powikłaniem pod postacią przetoki między tętnicą i żyłą (ich wzajemnego połączenia) – co w niektórych przypadkach także wymaga leczenia zabiegowego.
Odtworzenie krążenia kończyny prowadzić może do powstania (na skutek tak zwanego zespołu rewaskularyzacji) zespołu ciasnoty przedziałów powięziowych – to powikłanie związane z gwałtownym obrzękiem mięśni wymaga zwykle tak zwanej fasciotomii, czyli rozcięcia mięśni podudzia tak, aby zmniejszyć ciśnienie w przedziałach powięziowych.
Powikłanie, które należy również wymienić wśród spotykanych po omawianych zabiegach to zatory tętnic obwodowych – w trakcie angioplastyki lub też wprowadzania prowadników, stentów czy też cewników może dojść do oderwania blaszki miażdżycowej (lub jej fragmentu) bądź obecnej skrzepliny w tętnicy i przemieszczenia ich do naczyń obwodowych – powoduje to niedokrwienie kończyn mogące wymagać dalszych zabiegów. Powikłaniem zabiegów śródnaczyniowych (w tym angioplastyki lub angioplastyki z wszczepieniem stentu) może być również amputacja. Może ona wynikać z braku poprawy po zabiegu, może również wynikać z zakrzepicy tętnic kończyny lub też wszczepionego stentu. W okresie odległym za zabiegu obserwować można niejednokrotnie nawrót zwężenia (tak zwana restenoza), zakrzepicę stentu lub tętnic kończyny lub też dalsze narastanie zmian miażdżycowych.
Specyficznym rodzajem powikłań spotykanych w szczególności w sytuacji, gdy mamy do czynienia koniecznością nakłucia naczyń w okolicy przebiegu nerwów może być ich czasowe podrażnienie lub nawet trwałe uszkodzenie – powikłania te zdarzają się rzadko nie zawsze jednak udaje się ich uniknąć – nerwy nie są widoczne i wyczuwalne przez powłoki skórne.
W czasie zabiegu i w okresie pooperacyjnym mogą wystąpić również inne rzadkie lub nawet niespotykane dotąd powikłania o nieznanym przebiegu i następstwach
- Drukuj
- Powrót
