Górnośląskie Centrum Medyczne - Szpital w Ochojcu - www.gcm.pl

OPIS ZABIEGU

Operacja będzie przeprowadzono w znieczuleniu ogólnym, czyli w tzw. narkozie Rana będzie duża, najczęściej w linii pośrodkowej ciała, od mostka następnie przy pępku i dalej w stronę miednicy do spojenia łonowego. W niektórych przypadkach konieczne jest tak zwane dojście zaotrzewnowe, czyli dotarcie do tętniaka poprzez przestrzeń znajdującą się do tyłu od otrzewnej – w tej sytuacji wykonywane jest najczęściej duże cięcie bocznie na lewo od linii środkowej (na długości od łuku żebrowego do talerza biodrowego).

Dopiero po otwarciu jamy brzusznej chirurg operujący bada dokładnie wszystkie narządy jamy brzusznej i wówczas dopiero zostaje podjęta decyzja o rodzaju zabiegu i rozległości zabiegu. Aorta i tętnice biodrowe leżą w przestrzeni zaotrzewnowej na kręgosłupie – dotarcie do nich wymaga nacięcia otrzewnowej na tylnej ścianie brzucha i rozległego rozpreparowania tej okolicy.

Należy podkreślić to jeszcze raz - ostateczny rodzaj operacji jest ustalany przez zespół operujący w czasie trwania zabiegu. Ze względu na to, że będzie Pani/Pan znieczulony ogólnie, czyli w narkozie, nie ma możliwości poinformowania Pani/Pana o rozpoznaniu śródoperacyjnym i zebranie wówczas właściwej zgody na ten ostateczny zabieg. Dlatego też prosimy zawsze w przypadku operacji w obrębie aorty brzusznej o wyrażenie zgody na szeroki zakres zabiegów.

W przypadku otwartej operacji tętniaka aorty brzusznej po otwarciu jamy brzusznej i wypreparowaniu aorty powyżej tętniaka oraz poniżej następuje czasowe zamknięcie przepływu w aorcie brzusznej (zatrzymanie krążenia w dolnej połowie ciała przez około 30 min). Krew nie jest przez ten czas dostarczana do jelit oraz kończyn dolnych. W przypadku tętniaka aorty brzusznej obejmującego tętnice nerkowe może być wymagane zakleszczenie aorty powyżej tętnic nerkowych, co powoduje wstrzymanie dopływu krwi do nerek.

W przypadku, gdy mamy do czynienia z tętniakiem tętnic lub tętnicy biodrowej (może występować samodzielnie lub też razem z tętniakiem aorty należy zakleszczyć (zacisnąć) też tętnice biodrowe (w niektórych przypadkach, gdy tętniak tętnicy biodrowej zaczyna się poniżej rozwidlenia aorty możliwe jest zakleszczenie jedynie samej tętnicy biodrowej.

Po zaciśnięciu aorty rozcina się podłużenie ścianę tętniaka na przedniej ścianie i wszczepia się do jego środka protezę naczyniową (rurka ze sztucznego materiału) przyszywając koniec bliższy do ściany aorty w miejscu gdzie zaczyna się tętniak. Obwodowy (dalszy koniec protezy przyszywa się do nieposzerzonej aorty w miejscu gdzie dzieli się ona na tętnice biodrowe lub też przyszywa do tętnic biodrowych lub udowych (zależy to od drożności naczyń tętniczych poniżej lub tez od obecności tętniaka tętnic biodrowych. W przypadku tętniaka tętnic biodrowych zakres zabiegu zależy od umiejscowienia tętniaka i poszerzenia innych naczyń (także aorty). W zależności od warunku anatomicznych wszywana proteza naczyniowa implantowana jest od tętnicy biodrowej do tętnicy biodrowej lub udowej po te samej stronie. W przypadku, gdy poszerzona jest równocześnie aorta, konieczne jest wykonanie operacji zarówno aorty jak i tętnic biodrowych, a wiec wszycie protezy od aorty powyżej tętniaka do tętnicy biodrowej lub udowej. W przypadku, gdy tętniakowi aorty towarzysza tętniaki obu tętnic biodrowych wspólnych – po rozcięciu tętniaka po wcześniejszym zakleszczeniu aorty wszywana jest proteza rozwidlona od aorty do tętnic biodrowych. W każdym przypadku, gdy jest to technicznie możliwe staramy się zrewaskularyzowac (zapewnić dopływ krwi) także do tętnic biodrowych wewnętrznych odpowiadających za ukrwienia miednicy.

Po wszyciu protezy naczyniowej worek tętniaka zszywa się nad protezą tak, aby oddzielić protezę od jelit. Następnie zszywa się otrzewna na aortą i zamyka jamę brzuszną. Jak wspomniano wcześniej zmiany w obrębie jamy brzusznej mogą zmienić zakres wykonywanych zabiegów –ostateczny zakres operacji będzie znany dopiero po otwarciu jamy brzusznej.

POSTĘPOWANIE PO ZABIEGU

Bezpośrednio po zabiegu będzie Pani/Pan przebywać w sali pooperacyjnej, w przypadku licznych obciążeń lub rozległego zabiegu trafi Pani/Pan do Oddziału Intensywnego Nadzoru Chirurgicznego lub do Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Terapii.

Po zabiegu obowiązuje całkowity zakaz jedzenia i picia, można delikatnie gazikiem zwilżać usta i język. Zakaz jedzenia i picia obowiązuje Panią/Pana do czasu wprowadzenia odpowiedniej diety przez lekarzy. Zapewniamy, że otrzyma Pani/Pan odpowiednią i niezbędną ilość i jakość żywienia w formie podawanych dożylnie kroplówek.

Ze względu na niedrożność porażenną jelit w okresie pooperacyjnym, wynikającą z samego faktu operacji jak i stosowanych leków do znieczulenia, konieczne może być długotrwałe utrzymywanie sondy w żołądku oraz zakazu jedzenia i picia.

MOŻLIWE POWIKŁANIA

Operacja ma na celu leczenie Pana/Pani choroby. Pomimo dużego doświadczenia i staranności zespołu operującego może czasami dojść do powikłań. Wystąpieniu powikłań sprzyja: zły stan ogólny, wyniszczenie, choroba nowotworowa, niehigieniczny tryb życia, otyłość, cukrzyca, konieczność powtórnej operacji, zły stan uzębienia, operacja przeprowadzana w trybie nagłym, choroby dodatkowe (serca, wątroby, płuc), krwotok i wstrząs.

Do najczęstszych powikłań należy:

Powikłania ogólne:

• Krwawienie pooperacyjne lub krwiak – wymagające niejednokrotnie powtórnej operacji.
• Zakażenie rany pooperacyjnej – najczęściej zakażenie jest spowodowane bakteriami znajdującymi się na Pani/Pana skórze, które w warunkach fizjologicznych, czyli naturalnych, nie atakują Pani/Pana, ale w sytuacji tzw. stresu okołooperacyjnego, kiedy to obniża się odporność, atakują własny organizm. W efekcie tych zakażeń dojść może również do powstania ropnia w jamie brzusznej, miednicy lub też zakażenia protezy naczyniowej. Przyczyna infekcji może być również przeniesienia bakterii z krwią z zębów lub jamy ustnej bądź gardła.
• Rozejście rany pooperacyjnej z wydostaniem się jelit na zewnątrz jamy brzusznej, (jeśli wystąpi w bezpośrednim okresie pooperacyjnym) lub powstanie przepuklina w bliźnie, (jeśli wystąpi w odległym okresie pooperacyjnym w domu).
• Opóźnione gojenie lub gojenie poprzez wytworzenie przerosłej blizny tzw. keloid, co wynika z osobniczych wrodzonych skłonności do gojenia.
• Uszkodzenie nerwów – podczas przecinania powłok jamy brzusznej dochodzi do nieuniknionych przecięć małych niewidocznych dla nieuzbrojonego oka, gałęzi nerwowych mogących dawać objawy przeczulicy lub niedoczulicy skóry.
• Uszkodzenie tkanek miękkich i skóry poprzez środki dezynfekujące lub prąd elektryczny – używamy wysokiej klasy środki dezynfekujące jednakże istnieje niebezpieczeństwo reakcji uczuleniowej podczas przygotowywania pola operacyjnego; podczas zabiegu używany jest do preparowania tkanek nóż elektryczny – istnieje możliwość powstania łuku elektrycznego i oparzenia skóry.
• Reakcja alergiczna na leki, środki znieczulające, krew i preparaty krwi – pokrzywka, swędzenie, duszności, drgawki, a w skrajnych przypadkach zatrzymanie akcji serca.
• Zakażenie wirusem HIV lub zapalenia wątroby,
• Uszkodzenia skóry przez środki dezynfekcyjne lub prąd elektryczny;
• Niedokrwienie mięśnia sercowego, zawał serca,
• Ostra niewydolność nerek lub też zaostrzenie niewydolności nerek (szczególnie w przypadku dużych przetoczeń krwi oraz w sytuacji rozległych i długotrwałych zabiegów jak i operacji obejmujących naczynia nerkowe)
• Ostre niedokrwienie kończyn dolnych – może być powodowane zatorem powodowanym przez skrzepliby obecne w worku tętniaka jak i koniecznością zakleszczenia naczyń poniżej tętniaka (mimo podawania heparyny zmniejszającej krzepniecie to powikłania może wystąpić przy każdej operacji tętniaka prowadząc do ryzyka utraty kończyny) – częściej dotyczy pacjentów z zaawansowanymi zmianami miażdżycowymi lub po przebytych zabiegach naczyniowych
• Ostra niewydolność oddechowa – może wymagać wielodniowej terapii przy pomocy respiratora i tracheotomii (wprowadzenia rurki inkubacyjnej do tchawicy),
• Zapalenie płuc
• Zakrzepica żył głębokich i zator tętnicy płucnej
• Ostre niedokrwienie jelit z objawami niedrożności – może prowadzić do martwicy jelita konieczności jego resekcji a w niektórych przypadkach do zgonu. Występuje częściej u pacjentów w złym stanie ogólnym, wstrząsie, w przypadku powikłań krążeniowych, spadków ciśnienia, u chorych z dużymi zmianami miażdżycowymi w naczyniach oraz u pacjentów z niedrożnością tętnic biodrowych
• Uszkodzenie ściany pęcherza moczowego, moczowodu lub przewodu pokarmowego powstałe w trakcie preparowania - szczególnie w przypadku re-operacji lub tętniaków zapalnych,
• Krwawienie z przewodu pokarmowego,
• Niedokrwienne uszkodzenie rdzenia kręgowego – występuje rzadko, ale wiąże się najczęściej z paraplegią (niedowładem kończyn dolnych)
• Zapalenie pęcherzyka żółciowego i lub trzustki,
• Tworzenie pooperacyjnych zrostów jelitowych – mogą doprowadzić do niedrożności przewodu pokarmowego,
• U mężczyzn konieczność wypreparowania aorty i tętnic biodrowych może prowadzić do zaburzeń wzwodu i impotencji.
• Powstanie przepukliny w bliźnie – u pacjentów z tętniakiem aorty brzusznej powikłanie to występuje to częściej niż u pacjentów bez tętniaka.
• Zgon – najczęściej, jako skutek wymienionych powikłań lub też niewydolności różnych narządów

W związku z wszczepieniem protezy naczyniowej możliwe są także powikłania dotyczące protezy i zespoleń naczyniowych takie jak powstanie tętniaka w miejscu zespolenia naczyniowego, zatkanie protezy mogące prowadzić do utraty kończyny na tle niedokrwienia, zakażenie protezy naczyniowej czy też krwotok z zespolenia naczyniowego. W okresie odległym jednym z rzadkich, ale bardzo niebezpiecznych powikłań dla pacjenta jest powstanie przetoki miedzy aortą (proteza naczyniową) a jelitem.

W czasie operacji i w okresie pooperacyjnym mogą wystąpić inne rzadkie lub nawet niespotykane dotąd powikłania o nieznanym przebiegu i następstwach