Górnośląskie Centrum Medyczne - Szpital w Ochojcu - www.gcm.pl

OPIS ZABIEGU

Operacja będzie przeprowadzono w znieczuleniu ogólnym, czyli w tzw. narkozie. Rana będzie duża, najczęściej w linii pośrodkowej ciała, od mostka następnie przy pępku i dalej w stronę spojenia łonowego – długość cięcia zależy od wielu czynników m.in. od wielkości i lokalizacji ropnia, warunków indywidualnych pacjenta. W przypadku zmian umiejscowionych w przestrzeni zaotrzewnowej może być konieczne wykonanie cięcia z boku tak, aby jak najkrótsza droga dotrzeć do jamy ropnia Przed zabiegiem konieczne jest zwykle zacewnikowanie pęcherza moczowego, niejednokrotnie dla Pana/Pani bezpieczeństwa konieczne jest również założenie sondy.

Planowany u Pani/Pana zabieg polega na wykonaniu laparotomii, czyli otwarcia powłok brzusznych, najczęściej z cięcia pionowego w linii pośrodkowej przedniej ściany jamy brzusznej. Dopiero ocena śródoperacyjna pozwala na dokładną lokalizację ropnia/ropni wewnątrzotrzewnowy. Następnie chirurg otwiera ropień, ewakuuje treść ropną pobierając ją również do badania mikrobiologicznego i wykonuje obfite płukanie jam ropnia (i całej otrzewnej) płynami dezynfekującymi.

W zależności od przyczyny powstałego ropnia wewnątrzotrzewnowego konieczne może być również wykonanie:

• Zeszycia miejsca perforacji przewodu pokarmowego: żołądka, dwunastnicy jelit;
•  Wycięcia zapalnie zmienionego wyrostka robaczkowego;
• Resekcji (częściowego wycięcia) fragmentu jelita cienkiego lub grubego: w zależności od umiejscowienia pierwotnego procesu chorobowego. W tych przypadkach konieczne może być wytworzenie stomii, czyli wyłonienia jelita cienkiego/grubego na powierzchnię brzucha, które następnie jest zaopatrywane workiem, do którego odchodzi treść jelitowa.

U pacjentów, u których do powstania ropnia doszło w wyniku zakażenia wcześniej wszczepionej protezy naczyniowej konieczne jest często jej usunięcie i rewaskularyzacja (odtworzenie krążenia) przy pomocy alternatywnego przeszczepu naczyniowego (żyła własna, homograft) –zabieg ten może być wykonywany różnoczasowo lub też po kilku dniach. W sytuacji, gdy doszło do zakażenia protezy naczyniowej i ropnia wokół niej istnieje bardzo duże ryzyko śmiertelnego krwotoku z protezy lub też okolicy zespoleń naczyniowych.

Zakres zabiegu ustala operujmy chirurg dopiero po otwarciu jamy brzusznej lub przestrzeni zaotrzewnowej – ostateczna decyzja o rodzaju i zakresie operacji jest, zatem podejmowana w trakcie zabiegu z uwzględnieniem stanu ogólnego pacjenta jak i stanu miejscowego.

Po ewakuacji ropnia/ropni, do jamy brzusznej zakładane są dreny w celu dalszego odprowadzania treści ropnej z jamy otrzewnej, gdyż całkowita ewakuacja treści ropnej podczas jednego zabiegu nie jest możliwa. Powstawanie ropni jest procesem dynamicznym, rozłożonym w czasie i jednorazowa ewakuacja treści ropnej bez uzupełnienia jej skutecznym drenażem nigdy nie doprowadziłaby do wyleczenia ropnia wewnątrzotrzewnowego. Ponadto u części chorych konieczne mogą być kolejne otwarcia jamy brzusznej w celu modyfikacji drenażu ropni. W uzasadnionych przypadkach i przy zaawansowanej miejscowej infekcji konieczne może być też założenie chust chirurgicznych (opatrunków) do jamy ropnia - zwykle nasączonych płynem o działaniu antybakteryjnym. Chusty te wymieniane są w kolejnych dniach aż do uzyskania oczyszczenia rany umożliwiającej jej zamknięcie.

Należy podkreślić to jeszcze raz. Ostateczny rodzaj operacji jest ustalany przez zespół operujący w czasie trwania zabiegu. Ze względu na to, że będzie Pani/Pan znieczulony ogólnie, czyli w narkozie, nie ma możliwości poinformowania Pani/Pana o rozpoznaniu śródoperacyjnym i zebranie wówczas właściwej zgody na ten ostateczny zabieg.

Dlatego też prosimy zawsze w przypadku operacji w obrębie przewodu pokarmowego o wyrażenie zgody na szeroki zakres zabiegów, włączając w to wytworzenie sztucznego odbytu, mimo iż w większości przypadków jego wykonanie nie będzie konieczne oraz zgoda na rozszerzenie zakresu zabiegu (wycięcie innych narządów dotkniętych choroba o ile możliwe i konieczne).

POSTĘPOWANIE PO ZABIEGU

Bezpośrednio po zabiegu będzie Pani/Pan przebywać w sali pooperacyjnej,

w przypadku licznych obciążeń lub rozległego zabiegu trafi Pani/Pan do Oddziału Intensywnego Nadzoru Chirurgicznego lub do Oddziału Anestezjologii

i Intensywnej Terapii.

Po zabiegu obowiązuje całkowity zakaz jedzenia i picia, można delikatnie gazikiem zwilżać usta i język. Zakaz jedzenia i picia obowiązuje Panią/Pana do czasu wprowadzenia odpowiedniej diety przez lekarzy – nieprzestrzeganie tego zakazu może doprowadzić do bardzo poważnych powikłań, co może w konsekwencji doprowadzić do zapalenia otrzewnej i zagrożenia życia Pani/Pana. Zapewniamy, że otrzyma Pani/Pan odpowiednią i niezbędną ilość i jakość żywienia w formie kroplówek.

Ze względu na niedrożność porażenną jelit – brak ruchów jelit - w okresie pooperacyjnym, wynikające z samego faktu operacji jak i stosowanych leków do znieczulenia, konieczne może być długotrwałe utrzymywanie sondy w żołądku i zakazu jedzenia i picia oraz będą wykonywane lewatywy.

W miarę postępu gojenia Pani/Pana dieta będzie stopniowo rozszerzana i kolejne posiłki do niej dodawane.

W przypadku kolejnych koniecznych zabiegów (wymiany chust – opatrunków; drenaż kolejnych ropni) w przypadku ich pojawienia się będzie Pan/Pani informowany o tym na bieżąca. Jak wspomniano powyżej rzadko udaje się wyleczyć tego rodzaju infekcje w momencie pierwotnego zabiegu chirurgicznego – przy rozpoznaniu ropnia zawsze, zatem trzeba liczyć się z możliwością nawrotu choroby lub tez kolejnych, koniecznych w celu wyleczenia infekcji zabiegów.

MOŻLIWE POWIKŁANIA

Operacja ma na celu ratowanie Pani/Pana życia. Pomimo dużego doświadczenia i staranności zespołu operującego może czasami dojść do powikłań. Wystąpieniu powikłań sprzyja: zły stan ogólny, wyniszczenie, zaawansowana choroba nowotworowa, niehigieniczny tryb życia, otyłość, cukrzyca, konieczność powtórnej operacji, zły stan uzębienia, operacja przeprowadzana w trybie nagłym, choroby dodatkowe (serca, wątroby, płuc). Istotną z punktu widzenia powikłań informacją jest również fakt, że w przypadku ropnia mamy do czynienia

z infekcją, która wymaga zwykle wielodniowego leczenia nie tylko chirurgicznego, ale

i podawania antybiotyków. Taka sytuacja sprawia, że w całym okresie leczenia narażona jest Pani/Pan na ryzyko powstania kolejnego ropnia w operowanej okolicy lub też innym miejscu.

Do najczęstszych powikłań należą:

1. Powikłania ogólne:

• Krwawienie pooperacyjne lub krwiak – wymagające niejednokrotnie powtórnej operacji.
• Zakażenie rany pooperacyjnej zakażenie wewnątrzbuszne – najczęściej powodowane bakteriami będącymi przyczyną ropnia. Dodatkowo podczas operacji w obrębie przewodu pokarmowego uwalniane są do pola operacyjnego bakterie kałowe znajdujące się wewnątrz jelit – one również często powodują zakażenie. W efekcie dojść może do powstania kolejnego ropnia w innym miejscu jamy brzusznej lub przestrzeni zaotrzewnowej lub też ponownego uformowania się ropnia w miejscu już operowanym
• Przedłużające się gojenie rany – spowodowane obecnością infekcji.
• Rozejście rany pooperacyjnej z wydostaniem się jelit na zewnątrz jamy brzusznej, (jeśli wystąpi w bezpośrednim okresie pooperacyjnym) lub powstanie przepuklina w Opóźnione gojenie lub gojenie poprzez wytworzenie przerosłej blizny tzw. keloid, co wynika z osobniczych wrodzonych skłonności do gojenia.
• Uszkodzenie nerwów – podczas przecinania powłok jamy brzusznej dochodzi do nieuniknionych przecięć małych niewidocznych dla nieuzbrojonego oka, gałęzi nerwowych mogących dawać objawy przeczulicy lub niedoczulicy skóry.
• Uszkodzenie tkanek miękkich i skóry poprzez środki dezynfekujące lub prąd elektryczny – używamy wysokiej klasy środki dezynfekujące jednakże istnieje niebezpieczeństwo reakcji uczuleniowej podczas przygotowywania pola operacyjnego; podczas zabiegu używany jest do preparowania tkanek nóż elektryczny – istnieje możliwość powstania łuku elektrycznego i oparzenia skóry.
• Reakcja alergiczna na leki, środki znieczulające, krew i preparaty krwi – pokrzywka, swędzenie, duszności, drgawki, a w skrajnych przypadkach zatrzymanie akcji serca.
• Zakażenie wirusem HIV lub zapalenia wątroby,

2. Powikłania specjalne:

• Przetoka jelitowa, żółciowa, trzustkowa lub moczowa – infekcja i towarzyszący jej naciek zapalny uszkodzić może ścianę sąsiadujących narządów. Stać się to może niezależnie od zabiegu chirurgicznego prowadząc do wycieku treści jelitowej lub innej treści przewodu pokarmowego lub układu moczowego. Ryzyko powstania tego rodzaju przetok wzrasta u chorych operowanych zwłaszcza, jeśli w obszar zapalenia wciągnięte są inne narządy.
• Nieszczelność zespolenia wytworzonego podczas odtwarzania ciągłości przewodu pokarmowego (w przypadku zabiegów resekcji jelita).
• Tworzenie pooperacyjnych zrostów jelitowych – mogą doprowadzić do niedrożności przewodu pokarmowego a nawet spowodować wciągnięcie sztucznego odbytu do jamy brzusznej.
• Uszkodzenie innych narządów (np. innego odcinka jelita, śledziony, wątroby, moczowodu, nerwów, naczyń krwionośnych, pęcherza, macicy i innych). Ryzyko takiego uszkodzenia wzrasta przy znacznej otyłości, przy zaawansowanym stadium choroby, po przebytych zabiegach operacyjnych w obrębie jamy brzusznej, lub w stanach zapalnych w jamie brzusznej. Ryzyko to wzrasta także, gdy mamy do czynienia z dużym naciekiem zapalnym oraz tocząca się infekcją, która sama w sobie doprowadzić może uszkodzenia naczyń i innych narządów będąc przyczyną groźnych powikłań
• Posocznica, wstrząs septyczny związane przedostaniem się bakterii do krwi oraz uogólnieniem zakażenia.

• Powstanie ropnia w narządach odległych – zwykle infekcja przenosi się z krwią

w tych przypadkach

• Zakażenie protezy naczyniowej (proteza aorty, zastawka mechaniczna serca lub inne implanty) – w tym przypadku mamy do czynienia z niezwykle groźnym powikłaniem i zagrożeniem życia wymagającym zarówno leczenia antybiotykiem jak i bardzo często kolejnego ryzykownego zabiegu naczyniowego

Mogą również wystąpić powikłania tzw. niechirurgiczne, często wynikające z licznych chorób towarzyszących i stanu ogólnego. Należą do nich: zawał serca, zakrzepica żył głębokich i powierzchownych oraz zator tętnicy płucnej, udar mózgu, niewydolność serca, niewydolność oddechowa, infekcje i inne aż do śmierci włącznie. Ryzyko ich wystąpienia staramy się minimalizować poprzez właściwe przygotowanie przedoperacyjne i konsultacje z innymi specjalistami.