Górnośląskie Centrum Medyczne - Szpital w Ochojcu - www.gcm.pl

Co to jest artroskopia?

Artroskopia jest metodą inwazyjnej diagnostyki i leczenia stawów i przestrzeni okołostawowej. Operacja ta umożliwia oglądanie wnętrza stawów jak również naprawę uszkodzeń stawowych od wewnątrz za pomocą narzędzi wprowadzonych poprzez małe nacięcia na skórze.

Wskazaniem do wykonania zabiegu jest podejrzenie pourazowych uszkodzeń struktur wewnątrzstawowych (np. łąkotki), niestabilność więzadłowa stawu, złamania śródstawowe, reumatoidalne zapalenie stawów, zmiany zwyrodnieniowe, obecność ciał wolnych w stawie a także inne wewnątrzstawowe uszkodzenia.

W czasie zabiegu wykonuje się od dwóch do pięciu niewielkich (około 7-15mm) nacięć na skórze. Przez nacięcia do stawu wprowadzane są uprzędzenia optyczne (artroskop) oraz miniaturowe narzędzia. Artroskop ma kształt rury w której znajduje się układ optyczny oraz światłowód. Dzięki układowi optycznemu powiększającemu obraz możliwe jest dokładne oglądanie struktur stawu na monitorze. Wnętrze stawu oświetlane jest poprzez światłowód przewodzący światło.

Zalety metody artroskopowej:

• Artroskopia jest najdokładniejszą z dostępnych metod diagnostyki stawów.
• Artroskopia umożliwia bardzo dobrą wizualizację zmian wewnątrzstawowych i daje możliwość badania stawu w ruchu, pozwala na ocenę wytrzymałości struktur stawowych na działające na nie obciążenia.
• Artroskopia zapewnia (dzięki o około 24-krotnemu powiększeniu obrazu) dużą precyzyjność procedur naprawczych.
• Artroskopia charakteryzuje się niewielka inwazyjnością (w większości przypadków wykonuje się dwa nacięcia skóry długości około 5 mm).
• Dzięki małej inwazyjności zabiegu (w porównaniu do klasycznych operacji stawów) skróceniu ulega okres rekonwalescencji a powrót do pełnej sprawności możliwy jest w krótszym czasie.
• Po operacji artroskopowej pozostają niewielkie blizny na skórze.

Jakiego rodzaju znieczulenie stosowane jest przy zabiegach artroskopowych?

Zabieg artroskopii stawu kolanowego i skokowego jest przeprowadzany najczęściej w znieczuleniu podpajęczynówkowym. Znieczulenie uzyskuje się dzięki podaniu leków znieczulających poprzez zastrzyk do kręgosłupa, a znieczulenie obejmuje obszar ciała od pasa w dół. Zabieg artroskopii stawu ramiennego i biodrowego jest przeprowadzany najczęściej w znieczuleniu ogólnym (narkozie). Szczegóły odnośnie znieczulenia uzyska Pani/Pan od lekarza anestezjologa.

 Jak wygląda zabieg?

Artroskopię diagnostyczną i operacyjną przeprowadza się na sali operacyjnej. Pacjent ułożony zostaje na stole operacyjnym, w pozycji dogodnej dla wykonania zabiegu. Powierzchnia skóry wokół badanego stawu po wymyciu środkiem dezynfekującym obkładana jest sterylnymi serwetami chirurgicznymi. Przez niewielkie nacięcia skóry wprowadzany jest artroskop. Dla każdego stawu są wyznaczone punkty anatomiczne, poprzez które można bezpiecznie wprowadzić układ optyczny oraz narzędzia artroskopowe. Poprzez odpowiedni wężyk do stawu podawany jest w trakcie zabiegu roztwór soli fizjologicznej. Wypełnienie stawu roztworem wodnym umożliwia obejrzenie jego wnętrza przez układ optyczny artroskopu. Obraz stawu w artroskopie i kamerze powiększony jest średnio 24 razy co umożliwia dokładniejsze obejrzenie wszystkich części stawu i większą precyzję operacji.

W badaniu dokonuje się oceny struktur stawowych między innymi: chrząstki stawowej, łąkotek, więzadeł, ścięgien przechodzących przez staw, błony maziowej i innych struktur charakterystycznych dla badanego stawu. Po obejrzeniu stawu, lekarz może wykonać zabiegi naprawcze wewnątrz stawu. W tym celu posługuje się specjalnymi narzędziami wprowadzonymi do stawu niezależnie od artroskopu. Podczas niektórych zabiegów naprawczych chirurg posługuje się specjalistycznymi implantami (wszczepami wewnątrzstawowymi). Implanty mogą być wykonane z metalu (najczęściej tytanu) lub, materiałów niemetalowych (czasami biowchłanialnych) i umieszczane są trwale wewnątrz stawu lub wewnątrz kości. Zastosowanie implantów umożliwia między innymi rekonstrukcję rozerwanej łąkotki, zerwanego więzadła lub ścięgna, oderwanego obrąbka stawowego.

Przykłady zabiegów leczniczych wykonywanych w trakcie artroskopii:

1. W przypadku uszkodzenia łąkotek, w zależności od umiejscowienia uszkodzenia, jego rozległości a także czasu jaki upłynął od urazu, możliwe jest bądź precyzyjne usuniecie uszkodzonego fragmentu łąkotki bądź naprawa łąkotki poprzez jej zeszycie lub zamocowanie z wykorzystaniem implantu.
2. W przypadku uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego lub więzadła krzyżowego tylnego stawu kolanowego możliwe jest przeprowadzenie rekonstrukcji więzadła przy użyciu przeszczepu ścięgien własnych pacjenta pobranych w trakcie tego samego zabiegu operacyjnego. Zamocowanie przeszczepu osiąga się poprzez zastosowanie implantów.
3. W przypadku obecności ciał wolnych w stawie (fragmentów chrząstki, kości itp.) podczas zabiegu wolne fragmenty usuwa się.
4. W przypadku zapalenia błony maziowej podczas artroskopii wykonuje się synowektomię (usunięcie przerośniętych zmienionej zapalnie błony maziowej).
5. W przypadku uszkodzenia niewielkiego obszaru chrząstki stawowej podczas zabiegu możliwe jest wykonanie mikrozłamań (nawiercania) uszkodzonej powierzchni stawowej, co powoduje aktywację składników szpiku kostnego i doprowadza do wygojenia ubytku. W przypadku niektórych bardziej rozległych uszkodzeń powierzchni stawowych możliwe bywa wykonanie rekonstrukcji uszkodzonej powierzchni za pomocą syntetycznych substytutów kości i chrząstki.
6. W przypadku przerwania ścięgien mięśni przebiegających przez staw ramienny, w zależności od umiejscowienia uszkodzenia, jego rozległości a także czasu jaki upłynął od urazu, możliwe bywa zeszycie uszkodzenia lub rekonstrukcja ścięgien z użyciem implantów.
7. W przypadku uszkodzenia obrąbka stawowego stawu ramiennego i wynikającej z tego uszkodzenia niestabilności stawu możliwa jest rekonstrukcja obrąbka przy użyciu implantów.
8. W przypadku konfliktu kostnego stawu możliwe jest usuniecie fragmentów kostnych limitujących zakres ruchu np.: z wyrostka barkowego w przypadku ciasnoty podbarkowej.

Artroskopia lecznicza umożliwia oprócz badania naprawę lub rekonstrukcję wielu struktur znajdujących się w obrębie stawu lub w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Należy jednak mieć świadomość, iż każde uszkodzenie ma odmienny charakter a w budowie stawów występuje osobnicza zmienność. Z tego względu wskazania do zabiegu i możliwości napraw wykonywanych podczas artroskopii są odmienne u różnych osób. W celu wyjaśnienia dokładnego sposobu przeprowadzenia zabiegu należy zasięgnąć informacji u lekarza, który wykonywać będzie operację.

Możliwe powikłania po operacji artroskopowej

Artroskopia jest stosunkowo bezpieczną operacją. Wskutek niewielkiej inwazyjności

i szczegółowo opracowanej techniki chirurgicznej, powikłania śród- i pooperacyjne występują stosunkowo rzadko. Komplikacji częściej towarzyszą trudniejszym i złożonym procedurom, takim jak rekonstrukcje więzadeł i łąkotek. Badania naukowe wykazały ogólną częstość powikłań artroskopii wynoszącą 1,68% w tym: krwiak wewnątrzstawowy 60,1%, infekcja 12,1%, choroba zatorowo-zakrzepowa 6,9%, powikłania znieczulenia 6,4%, uszkodzenia narzędzi artroskopowych w stawie 2,9%, kompleksowy zespół bólu regionalnego 2,3%, uszkodzenia więzadeł 1,2%, złamania 0,6% i powikłania neurologiczne 0,6%.