Górnośląskie Centrum Medyczne - Szpital w Ochojcu - www.gcm.pl

Zespolenie operacyjne złamania kości za pomocą gwoździa środszpikowego jest jedną z powszechnie stosowanych metod leczenia złamań zwłaszcza trzonów kości długich.

Polega ona na wprowadzeniu do jamy szpikowej złamanej kości, z użyciem niewielkich dostępów operacyjnych, specjalnego gwoździa śródszpikowego oraz jego zaryglowaniu w części bliższej i dalszej za pomocą specjalnych śrub blokujących.

Gwoździe śródszpikowe są najczęściej stosowane przy złamaniu kości długich (udowej, piszczelowej, ramiennej, kości przedramienia). Mają one różne kształty i wymiary, odpowiednio dostosowane do kształtu, długości i średnicy kości, wykonane są ze specjalnych stopów metali, które zapewniają ich obojętność w stosunku do otaczającego środowiska, jakim jest organizm pacjenta. Są również używane w przypadkach leczenie zaburzeń lub braku zrostu (staw rzekomy), jak również jedna z metod wydłużenia kości.

Metoda ta:

1. Zapewnia skuteczną stabilizację złamania do czasu uzyskania zrostu kostnego.
2. Miejsce wprowadzenie implantu nie znajduje się w bezpośredniej okolicy złamania (brak kontaktu odłamów kostnych ze środowiskiem zewnętrznym i brak konieczności usuwania krwiaka z okolicy szczeliny złamania) co zmniejsza utratę śródoperacyjną krwi i ryzyko rozwoju infekcji oraz ułatwia i przyspiesza zrost kostny.
3. Charakteryzuje się niskim stopniem uszkodzenia tkanek miękkich podczas zabiegu (mięśni, naczyń krwionośnych i nerwów w okolicy złamania).
4. Umożliwia szybkie rozpoczęcie skutecznej rehabilitacji ruchowej złamanej kończyny, często w pierwszej dobie po zabiegu oraz w większości przypadków niweluje potrzebę stosowania opatrunku gipsowego.
5. Szybkie usprawnianie ruchowe w przypadku złamań kończyn dolnych zmniejsza ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych i krążeniowo-oddechowych.
6. Ta technika operacyjna wymaga śródoperacyjnego użycia monitora RTG, co wiąże się z ekspozycją pacjenta na promieniowanie rentgenowskie.
7. Niektóre techniki operacyjne wymagają poszerzenia kanału szpikowego celem wprowadzenia gwoździa o odpowiedniej średnicy, stosowane są w tym celu odpowiednio skalowane frezy.
8. Większość zespoleń środszpikowych jest usuwanych po uzyskaniu zrostu kostnego najczęściej po 1-2 latach od zabiegu

 Powikłania zespolenia złamania kości gwoździem śródszpikowym.

 Należy wiedzieć, że zespolenia złamania kości gwoździem śródszpikowym może być w zależności od rodzaju złamania zabiegiem trudnym i długotrwałym, połączonym z utratą krwi i obciążającym zdrowie operowanego. Pomimo oczywistych korzyści, jakie niesie dla chorego, operacja ta pomimo zachowania przez lekarzy należytej staranności i ostrożności podczas wykonywania tej procedury, jest obarczona ryzykiem powikłań, które mogą mieć istotny wpływ na dalsze zdrowie i życie pacjenta.

 Do powikłań, które mogą towarzyszyć zabiegowi należą:

1. Powikłania związane z procesem znieczulenia ogólnego lub podpajęczynówkowego do zgonu okołooperacyjnego włącznie. Szczegółowych informacji może udzielić anestezjolog kwalifikujący do zabiegu.

2. Powikłania związane z przebiegiem zabiegu:

• Utrata krwi, która wymaga przetoczenia koncentratu krwinek czerwonych lub osocza od niespokrewnionego dawcy w ilości uzależnionej od utraty krwi (krew przetaczana jako tkanka obca dla biorcy może dać różnego typu odczyny; od wzrostu temperatury, poprzez zakażenie wirusowym zapaleniem wątroby typu B i C, wirusem HIV, odczyn anafilaktyczny aż po odczyn hemolityczny, mogący kończyć się zgonem.)
• Nieprawidłowe osadzenie implantu.
• Niemożność osadzenia elementów implantu ze względu na nasilone uszkodzenie kości i konieczność zmiany podczas zabiegu metody leczenia na „otwartą” lub zastosowania innych typów implantów niż zakładano przed zabiegiem.
• Złamanie kości przy wprowadzaniu implantu wymagające dodatkowego zespolenia.
• Wydłużenie, skrócenie lub zmian osi operowanej kończyny.
• Powikłania neurologiczne łącznie z uszkodzeniem i porażeniem nerwów obwodowych (np. udowego, kulszowego, promieniowego, łokciowego, pośrodkowego, pachowego) odpowiadających za prawidłową funkcję ruchową i czuciową kończyny dolnej.
• Uszkodzenia dużych naczyń tętniczych i żylnych prowadzące do masywnego krwawienia (konieczność poszerzenia zabiegu i wykonanie operacji z rekonstrukcją naczyniową).
• Zatorowość płucna, niewydoloność krążeniowo-oddechowa, zawał serca, zaburzenia rytmu serca, wstrząs kardiogenny lub pokrwotoczny, udar mózgu mogące wymagać leczenia w Oddziale Intensywnej Terapii i stosowania procedur podtrzymujących życie a nawet doprowadzić do zgonu pacjenta.

 3. Powikłania okresu pooperacyjnego:

• Związane z typem znieczulenia (nudności, wymioty, spadki ciśnienia, zaburzenia pracy serca).
• Nieprawidłowe gojenie rany pooperacyjnej lub zakażenie rany.
• Nasilone krwawienie z rany, krwiak w okolicy operowanej.
• Martwica tkanek w okolicy rany.
• Brak zrostu kostnego, zrost opóźniony lub zrost nieprawidłowy mogące wymagać powtórnej operacji i zmiany metody operacyjnej stabilizacji złamania lub stosowania unieruchomienia w opatrunku gipsowym.
• Zakażenie głębokie kości wokół implantu wymagające powtórnej operacji i usunięcia implantów, długotrwałego leczenia farmakologicznego i operacyjnego, zmiany metody operacyjnej stabilizacji złamania lub stosowania unieruchomienia w opatrunku gipsowym.
• Zakrzepica żylna najczęściej obejmująca żyły kończyn dolnych objawiająca się obrzękiem i przekrwieniem, owrzodzeniami kończyny trwającymi od kilku dni do kilku tygodni, a czasami do końca życia i wymagającymi długotrwałego leczenia farmakologicznego a nawet amputacji kończyny zwłaszcza u pacjentów z towarzyszącą cukrzycą lub miażdżycą.
• Przedłużony okres unieruchomienia w łóżku po zabiegu operacyjnym z zastosowaniem różnego typu opatrunków gipsowych.
• Pooperacyjna destabilizacja zespolenia, złamanie okołoimplantowe kości zwłaszcza przy nie przestrzeganiu zaleceń rehabilitacji pozabiegowej lub zbyt wczesnym obciążaniu kończyny wymagające ponownego zabiegu operacyjnego lub leczenia zachowawczego z założeniem unieruchomienia gipsowego.
• Złamanie implantu zwłaszcza śrub ryglujących (możliwa konieczność operacyjnej wymiany na nowy lub konieczność pozostawienia elementów uszkodzonego implantu do końca życia pacjenta.
• Skostnienia okołostawowe utrudniające ruchomość w operowanym stawie.
• Powikłania nefrologiczno-urologiczne (niewydolność nerek, zatrzymanie moczu i konieczność dializoterapii).
• Odczyny uczuleniowe na składniki, z których wykonane są elementy implantu (konieczność usunięcia implantów).
• Utrzymywanie się dolegliwości bólowych.