Pełna nazwa: operacyjne leczenie neuropatii uciskowej nerwu strzałkowego wspólnego – odbarczenie nerwu w okolicy głowy kości strzałkowej.
OPIS OPERACJI
Miejscem operacji jest tylno-boczna powierzchnia dołu podkolanowego i podudzia. Stosuje się znieczulenie miejscowe. Operacja wykonywana jest u pacjenta ułożonego na brzuchu. Nacięcie skóry o długości od kilku do kilkunastu centymetrów wykonywane jest w tylno-bocznej części dołu podkolanowego i podudzia. Dalsza część operacji polega na zlokalizowaniu głowy kości strzałkowej, nerwu strzałkowego wspólnego i jego odgałęzień. Uwolnienie nerwu strzałkowego od ucisku uzyskuje się poprzez przecięcie lub wycięcie struktur łącznotkankowych, uciskających nerw. W przypadku stwierdzenia ucisku przez części kostne, kość uciskająca nerw zostaje usunięta. Ranę zamyka się szwami, które zostają usunięte po kilku dniach. Jeżeli rana zostanie zamknięta szwem śródskórnym wchłanialnym, taki szew nie wymaga usunięcia.
OPIS CHOROBY
Nerw strzałkowy wspólny jest jednym z dwóch dużych gałęzi nerwu kulszowego. Odchodzi od nerwu kulszowego najczęściej w dole podkolanowym, biegnie przez dół podkolanowy w kierunku głowy kości strzałkowej, owija się wokół szyjki kości strzałkowej i przechodzi na podudzie, gdzie dzieli się na dwie duże gałęzie. Nerw strzałkowy unerwia ruchowo mięśnie podudzia, współdziałające w wykonaniu zginania grzbietowego stopy i palucha (ruch stawania na pięcie). Czuciowo unerwia skórę bocznej powierzchni podudzia i stopy. W pobliżu głowy i szyjki kości strzałkowej nerw biegnie powierzchownie, leży na kości, przykryty skórą i więzadłem łącznotkankowym. Z powodu takiego ułożenia nerw jest bardzo podatny na uszkodzenia mechaniczne i ucisk.
Przyczyną choroby jest ucisk nerwu strzałkowego. Ucisk trwający kilka godzin (na przykład podczas pracy w pozycji klęczącej lub w przysiadzie) może wywołać zaburzenie funkcji nerwu. Podobny skutek mogą wywołać urazy, powodujące obrzęk nerwu lub otaczających go tkanek. Inne czynniki uszkadzające to: długotrwały ucisk nerwu strzałkowego przez sąsiadujące więzadła, ścięgna i kości. Do ucisku dochodzi na skutek zmian zwyrodnieniowych (gangliony, zgrubienie więzadeł, wyrośla kostne), zapalnych lub pourazowych (zniekształcenia kości po przebytych złamaniach). Drażnienie mechaniczne i ucisk upośledzają czynności włókien nerwowych przebiegających w nerwie strzałkowym.
Objawy choroby
- drętwienia, mrowienia i zaburzenia czucia na bocznej powierzchni podudzia i stopy;
- osłabienie (niedowład) części mięśni podudzia, objawy takiego niedowładu to: opadanie stopy, nie jest możliwe nawracanie stopy, utrzymanie ciężaru na pięcie ani zginanie grzbietowe stopy i palucha;
- opadanie stopy powoduje upośledzenie chodu, które określane jest jako chód „ptasi” lub „koguci”;
Rozpoznanie choroby stawiane jest na podstawie stwierdzenia charakterystycznych opisanych wyżej objawów oraz na podstawie badania elektrofizjologicznego (elektromiograficznego), które ocenia przewodzenie bodźców w obrębie nerwu łokciowego. Inne badanie, które w określonych przypadkach może być pomocne, to zdjęcie rentgenowskie.
ALTERNATYWNE METODY LECZENIA
- Leczenie rehabilitacyjne, farmakoterapia – często stosowane są w początkowej fazie choroby.
- Leczenie farmakologiczne (preparaty witamin, wstrzykiwanie kortykosteroidów) może przynieść złagodzenie objawów, jednakże nie ma gwarancji pozytywnego wyniku takiego leczenia, a zwłoka spowodowana oczekiwaniem na wynik leczenia farmakologicznego może przyczynić się do zwiększenia uszkodzenia nerwu.
WSKAZANIA DO OPERACYJNEGO LECZENIA NEUROPATII UCISKOWEJ NERWU STRZAŁKOWEGO
Leczenie operacyjne stosuje się po stwierdzeniu charakterystycznych objawów (podanych w części B – Opis choroby) i uzyskaniu wyniku badania elektrofizjologicznego (elektromiograficznego), potwierdzającego uszkodzenie nerwu łokciowego na poziomie głowy kości strzałkowej.
PRZECIWWSKAZANIA DO OPERACJI
- infekcja skóry w miejscu planowanej operacji;
- zaburzenia krzepnięcia krwi.
ZAKŁADANY CEL OPERACJI
Uwolnienie nerwu strzałkowego od ucisku.
RODZAJ ZNIECZULENIA
Najczęściej stosowane jest znieczulenie miejscowe preparatami: Lignocaina, Bupivacaina.
PRZYGOTOWANIE DO OPERACJI
I. Przed zabiegiem operacyjnym konieczne jest wykonanie 2 lub 3 szczepień przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (HBs).
II. Pacjenci przyjmujący doustne środki zmniejszające krzepliwość krwi (Acard, Polocard, Pochodne kumaryny i inne) powinni zaprzestać ich przyjmowania na 10 dni przed zabiegiem. Środki te należy zastąpić iniekcjami preparatów heparyny, na przykład: Clexane, Fraxiparyne, Fragmin, podawanymi w odpowiedniej dawce podskórnie. Dawkę ustala lekarz.
III. Niezbędne badania laboratoryjne:
- Diagnostyka chorób zakaźnych (Antygen HBs, Przeciwciała Anty-HCV).
- Morfologia krwi 5diff, oznaczenie poziomu Glukozy, jonów sodowych (Na) i potasowych (K).
- Badania koagulologiczne: Czas kaolinowo-kefalinowy (APTT), Czas protrombinowy (PT+INR).
IV. W dniu zabiegu nie jest wymagane pozostawanie na czczo, chyba, że lekarz zaleci inaczej.
LECZENIE NEUROPATII UCISKOWEJ NERWU STRZAŁKOWEGO
- LECZENIE CHIRURGICZNE: Przecięcie więzadeł i usunięcie fragmentów kości leżących w sąsiedztwie nerwu – w celu dekompresji, czyli wyeliminowania ucisku na nerw strzałkowy. Typowe uwolnienie nerwu od ucisku wykonuje się drogą otwartej operacji. Nacięcie skóry o długości kilku centymetrów wykonywane jest nad przebiegiem nerwu w pobliżu głowy kości strzałkowej. Dalsza część operacji polega na zlokalizowaniu nerwu, oraz otaczających go struktur. Uwolnienie nerwu od ucisku uzyskuje się poprzez przecięcie lub wycięcie struktur łącznotkankowych, uciskających nerw. W razie potrzeby usuwa się również fragmenty kości uciskające nerw. Ranę zamyka się szwami, które zostają usunięte po 5-9 dniach. Jeżeli rana zostanie zamknięta szwem śródskórnym wchłanialnym, taki szew nie wymaga usunięcia. Opisana operacja wykonywana jest w tutejszym oddziale neurochirurgii
- LECZENIE REHABILITACYJNE: jest to leczenie uzupełniające, stosowane po wykonaniu operacji w celu odbudowania masy mięśni dotkniętych zanikiem, poprawy siły mięśni, przyspieszenia regeneracji włókien nerwowych. W tym celu wykorzystywane są różne metody: odpowiednio dobrane ćwiczenia, elektrostymulacja nerwu i inne, zaleca je specjalista rehabilitacji.
- LECZENIE FARMAKOLOGICZNE: jest to leczenie uzupełniające, najczęściej stosuje się środki poprawiające metabolizm tkanki nerwowej (na przykład witaminy z grupy B), które mogą mieć wpływ na przyspieszenie regeneracji uszkodzonego nerwu.
- TERAPIA CIEPLNA – przez okres kilku tygodni od operacji należy chronić operowaną kończynę przed wychłodzeniem, ponieważ ciepło sprzyja regeneracji włókien nerwowych. W tym celu należy, nawet w ciepłe dni, nie korzystać z kąpieli w chłodnej wodzie, nosić spodnie z długą nogawką, pończochę itp.
TYPOWY CZAS POBYTU W SZPITALU
Operacja wykonywana jest w dniu przyjęcia do szpitala, wypis do domu może nastąpić kilka godzin po operacji lub następnego dnia – jest to ustalane indywidualnie.
REKONWALESCENCJA I ZALECENIA
- Pacjenci w dniu wypisu otrzymują receptę na antybiotyk i środki przeciwbólowe – stosowanie ustala lekarz.
- Do czasu zagojenia rany (5-9 dni) nie należy przeciążać operowanej kończyny.
- Okres niezdolności do pracy zależy od rodzaju wykonywanej pracy i postępów rekonwalescencji.
- Zależnie od stanu klinicznego pacjenci otrzymują skierowanie na uzupełniające leczenie w poradni rehabilitacji.
- Dotyczy pacjentów opuszczających szpital w dniu zabiegu: po zabiegu operacyjnym i znieczuleniu pacjent nie powinien prowadzić pojazdów mechanicznych, obsługiwać maszyn i podejmować ważnych życiowo decyzji.
MOŻLIWE POWIKŁANIA I EFEKTY NIEPOŻĄDANE
- przedłużające się gojenie rany,
- infekcja rany,
- w trakcie operacji może dojść do niezamierzonego uszkodzenia nerwu,
- prawidłowo wykonana operacja nie przyniesie poprawy, jeżeli długotrwały ucisk doprowadził do nieodwracalnych zmian w nerwie,
- poprawa po operacji zazwyczaj następuje po upływie kilku tygodni lub miesięcy – jest to czas niezbędny do regeneracji włókien nerwowych, uszkodzonych przez długotrwały ucisk.
- Drukuj
- Powrót
