Procedura dotyczy rekonstrukcji uszkodzeń gałęzi dużych nerwów kończyn (nerwu mięśniowo-skórnego, pośrodkowego, promieniowego, łokciowego, kulszowego, piszczelowego, strzałkowego), oraz mniejszych odgałęzień wymienionych nerwów. Technika rekonstrukcji przeszczepami kablowymi jest także stosowana do leczenia uszkodzeń nerwów czaszkowych (na przykład nerwu twarzowego).
Miejscem operacji jest okolica, w której doszło do uszkodzenia nerwu. Typowo operację wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Ułożenie pacjenta dostosowane jest do operowanej okolicy.
OPIS CHOROBY
Uszkodzenie nerwu obwodowego to zaburzenie czynności nerwu na skutek różnych przyczyn. Najczęściej przyczyną jest przerwanie ciągłości nerwu na skutek urazu (przecięcie, zerwanie). W miejscu przecięcia nerwu tworzy się często nerwiak pourazowy – jest to guz utworzony przez nieprawidłowy rozrost uszkodzonych włókien nerwowych, przemieszanych z tkanką łączną. Nerwiak powoduje bóle ujawniające się przy dotyku lub ucisku.
Rzadziej występujące przyczyny uszkodzenia nerwu to: długotrwały ucisk powodujący zwłóknienie nerwu, zniszczenie nerwu przez nowotwór, lub inne rzadkie choroby.
Objawy uszkodzenia nerwu obwodowego (najczęściej występujące):
- bezwład lub niedowład oraz zanik mięśni unerwianych przez uszkodzony nerw
- zniesienie lub osłabienie czucia powierzchniowego na obszarze skóry unerwianej przez uszkodzony nerw
- ból i mrowienia wywoływane przez drażnienie skóry nad miejscem uszkodzenia nerwu
Rozpoznanie choroby stawiane jest na podstawie stwierdzenia charakterystycznych opisanych wyżej objawów oraz na podstawie badania elektrofizjologicznego (elektromiograficznego), które ocenia przewodzenie bodźców w obrębie uszkodzonego nerwu. Inne badania, które w określonych przypadkach mogą być pomocne, to: zdjęcie rentgenowskie, badanie ultrasonograficzne (USG) lub rezonans magnetyczny.
LECZENIE USZKODZENIA NERWU OBWODOWEGO
1. LECZENIE CHIRURGICZNE:
Operacja polega na dotarciu do uszkodzonego nerwu, wycięciu uszkodzonego odcinka nerwu, wycięciu nerwiaka pourazowego i na wypełnieniu miejsca po usuniętym uszkodzonym odcinku przeszczepami innego nerwu – najczęściej nerwu łydkowego. Ranę zamyka się szwami, które zostają usunięte po 7-9 dniach. W tym okresie może być zastosowane unieruchomienie operowanej kończyny. Szczegóły operacji pisano poniżej.
2. LECZENIE REHABILITACYJNE:
jest to leczenie uzupełniające, stosowane po wykonaniu operacji w celu odbudowania masy mięśni dotkniętych zanikiem, poprawy siły mięśni, przyspieszenia regeneracji włókien nerwowych. Celem leczenia rehabilitacyjnego jest również przeciwdziałanie przykurczom ścięgien i mobilizacja stawów unieruchomionych na skutek niedowładu mięśni. W tym celu wykorzystywane są różne metody: odpowiednio dobrane ćwiczenia, elektrostymulację nerwu i inne, zaleca je specjalista rehabilitacji.
3. LECZENIE FARMAKOLOGICZNE:
jest to leczenie uzupełniające, najczęściej stosuje się środki poprawiające metabolizm tkanki nerwowej (na przykład witaminy z grupy B, które mogą mieć wpływ na przyspieszenie regeneracji nerwu) lub preparat Nivalin.
ALTERNATYWNE METODY LECZENIA
Nie ma leczenia alternatywnego, jedynie operacyjna rekonstrukcja uszkodzonego nerwu może spowodować powrót jego funkcji.
WSKAZANIA DO OPERACYJNEJ REKONSTRUKCJI NERWU
Leczenie operacyjne stosuje się po stwierdzeniu charakterystycznych objawów (podanych w części B – Opis choroby) i uzyskaniu wyniku badania elektrofizjologicznego (elektromiograficznego), potwierdzającego uszkodzenie nerwu obwodowego.
PRZECIWWSKAZANIA DO OPERACJI
- infekcja skóry w miejscu planowanej operacji;
- zaburzenia krzepnięcia krwi;
- znaczny upływ czasu od urazu, znaczny zanik mięśni, znaczne ograniczenie ruchomości stawów na skutek bezwładu mięśni, uszkodzenie nerwu na długim odcinku – czynniki te zmniejszają lub wykluczają powodzenie operacji i mogą stanowić przeciwwskazanie do jej wykonania, powinny być rozpatrzone indywidualnie.
ZAKŁADANY CEL OPERACJI
Zastąpienie uszkodzonego odcinka nerwu przeszczepami zdrowego nerwu skórnego, co może przynieść częściowe lub całkowite ustąpienie objawów uszkodzenia.
RODZAJ ZNIECZULENIA
Najczęściej stosowane jest znieczulenie ogólne.
PRZYGOTOWANIE DO PLANOWEGO ZABIEGU OPERACYJNEGO
- Przed zabiegiem operacyjnym konieczne jest wykonanie 2 lub 3 szczepień przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (HBs).
- Pacjenci przyjmujący doustne środki zmniejszające krzepliwość krwi (Acard, Polocard, Pochodne kumaryny i inne) powinni zaprzestać ich przyjmowania na 10 dni przed zabiegiem. Środki te należy zastąpić iniekcjami preparatów heparyny, na przykład: Clexane, Fraxiparyne, Fragmin, podawanymi w odpowiedniej dawce podskórnie. Dawkę ustala lekarz.
- Niezbędne badania laboratoryjne:
- Oznaczenie grupy krwi.
- Diagnostyka chorób zakaźnych (Antygen HBs, Przeciwciała Anty-HCV.
- Morfologia krwi 5diff.
- Badania koagulologiczne: Czas kaolinowo-kefalinowy (APTT), Czas protrombinowy (PT+INR).
- Badania biochemiczne surowicy krwi: poziom Glukozy, jony sodowe (Na), jony potasowe (K), poziom Kreatyniny.
- Badanie elektrokardiograficzne (EKG).
- Osoby leczone z powodu chorób tarczycy (nadczynność, niedoczynność, stan po usunięciu tarczycy): konieczne oznaczenie w surowicy poziomu hormonów tarczycy: TSH, T3, T4.
- Osoby, które przekroczyły wiek 61 lat, powinny mieć wykonane RTG klatki piersiowej (wymóg przed znieczuleniem ogólnym).
- Inne badania (np. pulmonologiczne, kardiologiczne) mogą być konieczne zależnie od aktualnego stanu zdrowia – ich zakres ustala się indywidualnie dla pacjenta.
ETAPY OPERACJI
- nacięcie skóry nad przebiegiem uszkodzonego nerwu, wypreparowanie zdrowego odcinka nerwu powyżej miejsca uszkodzenia, rozpreparowanie miejsca uszkodzenia oraz wypreparowanie odcinka nerwu poniżej miejsca uszkodzenia;
- wycięcie uszkodzonego odcinka nerwu;
- pobranie zdrowego nerwu czuciowego – najczęściej jest to nerw łydkowy (łac. nervus suralis), który biegnie wzdłuż tylnej powierzchni łydki od dołu podkolanowego w kierunku kostki bocznej i unerwia czuciowo tylną powierzchnię uda, okolicę pięty oraz boczną krawędź stopy; pobranie nerwu łydkowego wymaga wykonania 2-3 niewielkich nacięć na łydce; po pobraniu nerwu występuje zniesienie lub pogorszenie czucia na obszarze skóry łydki, pięty i stopy, zaburzenie czucia może być nieodwracalne; przy rekonstrukcji dużych nerwów może by konieczne poranie nerwów z obu łydek;
- nerw łydkowy zostaje pocięty na odcinki, którymi wypełnia się lukę powstałą po usunięciu uszkodzonej części rekonstruowanego nerwu, odcinki te łączy się szwami z bliższym i dalszym końcem uszkodzonego nerwu;
- ranę zamyka się szwami, które zostają usunięte po 7-9 dniach;
- w celu lepszego wgojenia przeszczepionych odcinków, operowaną kończynę unieruchamia się na kilka dni opatrunkiem gipsowym lub ortezą.
MOŻLIWE POWIKŁANIA I EFEKTY NIEPOŻĄDANE
- przedłużające się gojenie rany,
- infekcja rany,
- poprawa po operacji zazwyczaj następuje po upływie kilku tygodni lub miesięcy – jest to czas niezbędny do regeneracji włókien nerwowych,
- należy się liczyć z możliwością braku poprawy po operacji, ponieważ nie ma gwarancji, że uszkodzona część nerwu oraz mięśnie objęte bezwładem podejmą swoją funkcję.
TYPOWY CZAS POBYTU W SZPITALU
Operacja wykonywana jest w dniu przyjęcia do szpitala lub następnego dnia, wypis do domu następuje po kilku dniach.
REKONWALESCENCJA I ZALECENIA
- Operowana kończyna może wymagać unieruchomienia ortezą przez okres 7-9 dni.
- Usunięcie szwów z następuje po 7-9 dniach od operacji.
- Przez okres kilku miesięcy operowaną kończynę należy utrzymywać w cieple i zabezpieczać odpowiednim ubraniem (rękawem, nogawką) przez działaniem zimna, nawet w miesiącach letnich. Ciepło przyspiesza regenerację włókien nerwowych.
- Należy stosować leczenie rehabilitacyjne i farmakologiczne, opisane w części C.
- Okres niezdolności do pracy zależy od rodzaju wykonywanej pracy i postępów rekonwalescencji.
Zależnie od stanu klinicznego pacjenci otrzymują skierowanie na uzupełniające leczenie w poradni rehabilitacji
- Drukuj
- Powrót