Górnośląskie Centrum Medyczne - Szpital w Ochojcu - www.gcm.pl

Pełna nazwa: operacyjne leczenie zespołu cieśni kanału łokciowego – przecięcie więzadeł uciskających nerw łokciowy(Używane są także inne nazwy: zespół rowka nerwu łokciowego, zespół kanału nerwu łokciowego, zespół bruzdy nerwu łokciowego)

Opis operacji

Miejscem operacji jest przyśrodkowa (łokciowa) powierzchnia ramienia, stawu łokciowego i przedramienia. Do znieczulenia miejsca operacji stosuje się znieczulenie miejscowe. Operacja wykonywana jest u pacjenta ułożonego na plecach, z odwiedzioną kończyną górną. Nacięcie skóry o długości kilku-kilkunastu centymetrów wykonywane jest nad przebiegiem nerwu łokciowego. Dalsza część operacji polega na zlokalizowaniu nerwu łokciowego oraz otaczających go struktur: więzadeł, powięzi, kanału kostnego w którym biegnie nerw. Uwolnienie nerwu łokciowego od ucisku uzyskuje się poprzez przecięcie lub wycięcie struktur łącznotkankowych, uciskających nerw. W przypadku stwierdzenia ucisku przez części kostne, kość uciskająca nerw zostaje usunięta. Ranę zamyka się szwami, które zostają usunięte po 7-9 dniach. Jeżeli rana zostanie zamknięta szwem śródskórnym wchłanialnym, taki szew nie wymaga usunięcia.

OPIS CHOROBY

Zespół cieśni kanału łokciowego to zaburzenie czynności nerwu łokciowego na skutek ucisku wymienionego nerwu w kanale łokciowym.

Kanał łokciowy jest – w dużym uproszczeniu – wąską przestrzenią anatomiczną, zlokalizowaną powyżej przyśrodkowej powierzchni stawu łokciowego. Przestrzeń ta jest ograniczona przez nadkłykieć przyśrodkowy kości ramiennej oraz znajdujące się w jego sąsiedztwie więzadła łącznotkankowe. W kanale biegnie nerw łokciowy, który leży w bruździe nerwu łokciowego - bruździe kostnej znajdującej się na tylnej powierzchni nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej. Na tym odcinku nerw przykryty jest więzadłami i skórą, a jego ucisk powoduje uczucie mrowienia promieniujące wzdłuż łokciowej powierzchni przedramienia do palca małego.

Przyczyną choroby jest ucisk (najczęściej długotrwały) nerwu łokciowego przez sąsiadujące twarde twory anatomiczne: troczek zginaczy, ścięgna i kości. Do ucisku dochodzi na skutek zmian zwyrodnieniowych, zapalnych lub pourazowych, powodujących zwężenie kanału wokół nerwu łokciowego. Drażnienie mechaniczne i ucisk upośledza czynności włókien nerwowych przebiegających w nerwie łokciowym. Nerw łokciowy unerwia ruchowo większość mięśni kłębika palca małego, mięśnie międzykostne i część mięśni glistowatych ręki, część mięśni kłębu kciuka oraz mięsień dłoniowy krótki. Czuciowo unerwia skórę palca małego i częściowo skórę palców: środkowego i czwartego.

Objawy choroby:

• bóle, drętwienia i mrowienia palców ręki: czwartego i piątego – najsilniejsze w nocy, mogą nasilać się w określonych ułożeniach kończyny;
• osłabienie (niedowład) części mięśni ręki,

Rozpoznanie choroby stawiane jest na podstawie stwierdzenia charakterystycznych opisanych wyżej objawów oraz na podstawie badania elektrofizjologicznego (elektromiograficznego), które ocenia przewodzenie bodźców w obrębie nerwu łokciowego. Inne badanie, które w określonych przypadkach może być pomocne, to zdjęcie rentgenowskie kości ramiennej czy stawu łokciowego.

WSKAZANIA DO OPERACYJNEGO LECZENIA

ZESPOŁU CIEŚNI KANAŁU NERWU ŁOKCIOWEGO

Leczenie operacyjne stosuje się po stwierdzeniu charakterystycznych objawów (podanych w części B – Opis choroby) i uzyskaniu wyniku badania elektrofizjologicznego (elektromiograficznego), potwierdzającego uszkodzenie nerwu łokciowego na poziomie kanału nerwu łokciowego

PRZECIWWSKAZANIA DO OPERACJI

• infekcja skóry w miejscu planowanej operacji;
• zaburzenia krzepnięcia krwi.

ZAKŁADANY CEL OPERACJI

 Uwolnienie nerwu łokciowego od ucisku.

RODZAJ ZNIECZULENIA

Najczęściej stosowane jest znieczulenie miejscowe preparatami: Lignocaina, Bupivacaina.

PRZYGOTOWANIE DO OPERACJI

I. Przed zabiegiem operacyjnym konieczne jest wykonanie 2 lub 3 szczepień przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (HBs).

II. Pacjenci przyjmujący doustne środki zmniejszające krzepliwość krwi (Acard, Polocard, Pochodne kumaryny i inne) powinni zaprzestać ich przyjmowania na 10 dni przed zabiegiem. Środki te należy zastąpić iniekcjami preparatów heparyny, na przykład: Clexane, Fraxiparyne, Fragmin, podawanymi w odpowiedniej dawce podskórnie. Dawkę ustala lekarz.

III. Niezbędne badania laboratoryjne:

• Diagnostyka chorób zakaźnych (Antygen HBs, Przeciwciała Anty-HCV).
• Morfologia krwi 5diff, oznaczenie poziomu Glukozy, jonów sodowych (Na) i potasowych (K).
• Badania koagulologiczne: Czas kaolinowo-kefalinowy (APTT), Czas protrombinowy (PT+INR).

IV. W dniu zabiegu nie jest wymagane pozostawanie na czczo, chyba, że lekarz zaleci inaczej.

LECZENIE ZESPOŁU CIEŚNI NERU LOKCIOWEGO

1. METODY CHIRURGICZNE:

Przecięcie więzadeł i usunięcie fragmentów kości leżących w sąsiedztwie nerwu – w celu dekompresji, czyli wyeliminowania ucisku na nerw łokciowy. Typowe i „klasyczne” uwolnienie nerwu od ucisku wykonuje się drogą otwartej operacji. Nacięcie skóry o długości kilku-kilkunastu centymetrów wykonywane jest nad przebiegiem nerwu łokciowego. Dalsza część operacji polega na zlokalizowaniu nerwu łokciowego oraz otaczających go struktur: więzadeł, powięzi, kanału kostnego w którym biegnie nerw. Uwolnienie nerwu łokciowego od ucisku uzyskuje się poprzez przecięcie lub wycięcie struktur łącznotkankowych, uciskających nerw. W przypadku stwierdzenia ucisku przez części kostne, kość uciskająca nerw zostaje usunięta. Ranę zamyka się szwami, które zostają usunięte po 7-9 dniach. Jeżeli rana zostanie zamknięta szwem śródskórnym wchłanialnym, taki szew nie wymaga usunięcia. Opisana operacja wykonywana jest w tutejszym oddziale neurochirurgii

2. LECZENIE REHABILITACYJNE:

jest to leczenie uzupełniające, stosowane po wykonaniu operacji w celu odbudowania masy mięśni dotkniętych zanikiem, poprawy siły mięśni, przyspieszenia regeneracji włókien nerwowych. W tym celu wykorzystywane są różne metody: odpowiednio dobrane ćwiczenia, elektrostymulacja nerwu i inne, zaleca je specjalista rehabilitacji.

3. LECZENIE FARMAKOLOGICZNE:

jest to leczenie uzupełniające, najczęściej stosuje się środki poprawiające metabolizm tkanki nerwowej (na przykład witaminy z grupy B), które mogą mieć wpływ na przyspieszenie regeneracji uszkodzonego nerwu pośrodkowego.

ALTERNATYWNE METODY LECZENIA

• Operacyjne uwolnienie nerwu łokciowego od ucisku można również wykonać metodą endoskopową – cięcie i blizna są mniejsze po takiej operacji, wyniki obu metod (wyżej opisanej operacji otwartej i operacji metodą endoskopową) są porównywalne; w tutejszym oddziale neurochirurgii nie wykonuje się operacji endoskopowych.
• Farmakologiczne (preparaty witamin, wstrzykiwanie kortykosteroidów okolicę troczka zginaczy) może przynieść złagodzenie objawów, jednakże nie ma gwarancji pozytywnego wyniku takiego leczenia, a zwłoka spowodowana oczekiwaniem na wynik leczenia farmakologicznego może przyczynić się do zwiększenia uszkodzenia nerwu pośrodkowego.
• Rehabilitacyjne - może przynieść złagodzenie objawów, jednakże nie ma gwarancji pozytywnego wyniku takiego leczenia, a zwłoka spowodowana oczekiwaniem na wynik leczenia farmakologicznego może przyczynić się do zwiększenia uszkodzenia nerwu pośrodkowego.

MOŻLIWE POWIKŁANIA

• przedłużające się gojenie rany,
• infekcja rany,
• w trakcie operacji może dojść do niezamierzonego uszkodzenia nerwu, uszkodzenie takie powoduje niedowład części mięśni ręki i zniesienie czucia na obszarze skóry unerwianym przez nerw łókciowy, zaburzenia te mogą być nieodwracalne,
• prawidłowo wykonana operacja nie przyniesie poprawy, jeżeli długotrwały ucisk doprowadził do nieodwracalnych zmian w nerwie,
• poprawa po operacji zazwyczaj następuje po upływie kilku tygodni lub miesięcy – jest to czas niezbędny do regeneracji włókien nerwowych, uszkodzonych przez długotrwały ucisk.

TYPOWY CZAS POBYTU W SZPITALU

Operacja wykonywana jest w dniu przyjęcia do szpitala, wypis do domu następuje kilka godzin po operacji.

REKONWALESCENCJA I ZALECENIA

• Pacjenci w dniu wypisu otrzymują receptę na antybiotyk i środki przeciwbólowe – stosowanie ustala lekarz.
• Do czasu zagojenia rany (7-9 dni) należy wykonywać operowaną kończyną ruchy o ograniczonym zakresie – unikać pełnego zgięcia i wyprostu w stawie łokciowym. Operowana kończyna najczęściej zostaje umocowana na chuście (temblaku).
• Przez okres kilku tygodni nie należy wykonywać operowaną kończyną wysiłków fizycznych.
• Okres niezdolności do pracy zależy od rodzaju wykonywanej pracy i postępów rekonwalescencji.
• Zależnie od stanu klinicznego pacjenci otrzymują skierowanie na uzupełniające leczenie w poradni rehabilitacji.
• Dotyczy pacjentów opuszczających szpital w dniu zabiegu: po zabiegu operacyjnym i znieczuleniu pacjent nie powinien prowadzić pojazdów mechanicznych, obsługiwać maszyn i podejmować ważnych życiowo decyzji